Το Ρολόι που δείχνει την καταστροφή - Το 2017 χτυπά στα 2,5 λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα

Ο χρόνος είναι μια αφηρημένη έννοια. Για κάποιους μετριέται σε δευτερόλεπτα, λεπτά, ώρες, μέρες, μήνες και χρόνια. Για άλλους μετριέται σε αναμνήσεις και στιγμές, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι κάθε βήμα που κάνει ο άνθρωπος στον χρόνο, τον φέρνει πιο κοντά στην απόλυτη καταστροφή. Πάνω σε αυτή την ιδέα δημιουργήθηκε το 1947 το «Ρολόι της Καταστροφής», ένα συμβολικό ρολόι που δείχνει τον κίνδυνο που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα κάθε χρόνο, είτε από πυρηνικά όπλα είτε από την κλιματική αλλαγή.

Οι δείκτες του «Ρολογιού» τοποθετήθηκαν πρόσφατα από τους υπεύθυνους του «Bulletin of the Atomic Scientists » στα δυόμισι λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα. Μάλιστα επισημαίνουν ότι «η πιθανότητα μιας παγκόσμιας καταστροφής είναι εξαιρετικά μεγάλη και τα μέτρα που χρειάζονται για να μειωθούν οι κίνδυνοι της καταστροφής πρέπει να ληφθούν πολύ σύντομα».

Την αρχική ιδέα για το «Ρολόι της Καταστροφής» είχε η καλλιτέχνις Μάρτιλ Λάνγκσφορντ. Η Μάρτιλ ήταν παντρεμένη με τον Αλεξάντερ Λάνγκσφορντ, έναν φυσικό που εργαζόταν στο Πρόγραμμα Μανχάταν, ένα άκρως απόρρητο αγγλοαμερικανικό πρόγραμμα παραγωγής πυρηνικών όπλων, συγκεκριμένα ατομικών βομβών, που αναπτύχθηκε στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Η Μάρτιλ ακούγοντας τους επιστήμονες που εργάζονταν πάνω στην ατομική βόμβα, σκέφτηκε να σχεδιάσει ένα ρολόι που θα δείχνει ότι η ανθρωπότητα δεν έχει πολύ χρόνο για να πάρει υπό έλεγχο τα ατομικά όπλα.

Στην αρχή, ο εκδότης του «Bulletin of the Atomic Scientists» και επιστήμονας Γιουτζίν Ραμπίνοβιτς αποφάσιζε πότε πρέπει να κινηθεί ο δείκτης βασιζόμενος σε συζητήσεις που έκανε με επιστήμονες και ειδικούς έξω και μέσα στις κυβερνήσεις σε πολλά μέρη του κόσμου. Όταν πέθανε το 1973, το Διοικητικό Συμβούλιο Επιστήμης και Ασφάλειας του «Bulletin» ανέλαβε την ευθύνη και έκτοτε συνεδριάζει δύο φορές τον χρόνο για να συζητήσει τα παγκόσμια γεγονότα και να επαναφέρει το ρολόι.

Οι αλλαγές του δείκτη

1947: Η πρώτη προσπάθεια να αποδοθεί το βάρος των πυρηνικών κινδύνων που απειλούν την ανθρωπότητα. Οι δείκτες του ρολογιού δείχνουν επτά λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα. 1949: Τρία λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα. Η έναρξη του αγώνα των πυρηνικών όπλων. Η Σοβιετική Ένωση δοκίμασε την πρώτη της ατομική βόμβα.

1953: Δύο λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα. ΗΠΑ και Σοβιετική Ένωση δοκιμάζουν θερμοπυρηνικούς μηχανισμούς για πρώτη φορά. 1960: Επτά λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα. Βήματα για την αποφυγή της χρήσης πυρηνικών όπλων στις συγκρούσεις κρατών. 1963: Δώδεκα λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα. ΗΠΑ και Σοβιετική Ένωση υπογράφουν συνθήκη για απαγόρευση των πυρηνικών δοκιμών στην ατμόσφαιρα.

1968: Επτά λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα. Ενισχύονται οι πόλεμοι με τη συμμετοχή των ΗΠΑ στο Βιετνάμ και τις εντάσεις ανάμεσα σε Ινδία και Πακιστάν.

1969: Δέκα λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα. Έθνη υπογράφουν συνθήκη μη διάδοσης των πυρηνικών όπλων.

1972: Δώδεκα λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα. ΗΠΑ και Σοβιετική Ένωση υπογράφουν συνθήκη για τον περιορισμό των στρατηγικών όπλων και των βαλλιστικών πυραύλων, επιβραδύνοντας την κούρσα των πυρηνικών εξοπλισμών. 1974: Εννέα λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα. Η Ινδία δοκιμάζει τον πρώτο της πυρηνικό μηχανισμό. ΗΠΑ και Σοβιετική Ένωση φαίνεται περισσότερο να εκσυγχρονίζουν τα πυρηνικά τους όπλα, παρά να μειώνουν το απόθεμά τους. 1980: Επτά λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα. Γενική στασιμότητα στις προσπάθειες μείωσης των πυρηνικών όπλων.

1981: Τέσσερα λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα. Η Σοβιετική Ένωση εισβάλλει στο Αφγανιστάν. Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Ρόναλντ Ρίγκαν αποφεύγει κάθε συζήτηση για τον έλεγχο όπλων κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου.

1984: Τρία λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα. Η επικοινωνία ΗΠΑ και Σοβιετικής Ένωσης σωπαίνει, οι ΗΠΑ σκέφτονται την ικανότητα των πυραύλων στο Διάστημα.

1988: Έξι λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα. ΗΠΑ και Σοβιετική Ένωση υπογράφουν συνθήκη, η οποία απαγορεύει οριστικά τη χρήση πυραύλων μέσου βεληνεκούς.

1990: Δέκα λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα. Οι ανατολικές ευρωπαϊκές χώρες κερδίζουν την ανεξαρτησία τους από τη Σοβιετική Ένωση, μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου στα τέλη του 1989.

1991: Δεκαεπτά λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα. Το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. ΗΠΑ και Ρωσία προχωρούν σε σημαντικές μειώσεις των πυρηνικών τους οπλοστασίων.

1995: Δεκατέσσερα λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα. Αυξάνεται η ανησυχία για πιθανή επιστροφή της Ρωσίας στα πυρηνικά όπλα.

1998: Εννέα λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα. Ινδία και Αφγανιστάν πραγματοποιούν συνεχείς δοκιμές πυρηνικών όπλων.

2002: Επτά λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα. Φόβοι για πυρηνικές επιθέσεις τρομοκρατών. Οι ΗΠΑ υπαναχωρούν από τη συνθήκη για τον περιορισμό της χρήσης βαλλιστικών πυραύλων.

2007: Πέντε λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα. Νέα δεδομένα στην κλιματική αλλαγή της Γης απειλούν την ανθρωπότητα. Η Βόρεια Κορέα πραγματοποιεί πυρηνικές δοκιμές.

2010: Έξι λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα. ΗΠΑ και Ρωσία κάνουν βήματα προς τη συνθήκη μείωσης στρατηγικών όπλων. Αυξάνεται η επίγνωση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, αλλά η συνθήκη της Κοπεγχάγης επιβραδύνει την παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας.

2012: Πέντε λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα. Αυξάνεται η πιθανότητα για πυρηνικό πόλεμο στη Μέση Ανατολή, τη Βορειοανατολική και τη Νότια Ασία. Δεν είναι πολλά υποσχόμενες οι τεχνολογικές λύσεις για την κλιματική αλλαγή.

2015: Τρία λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα. Ανεξέλεγκτη η κλιματική αλλαγή, εκσυγχρονίζονται τα πυρηνικά όπλα, ενώ τα υπερμεγέθη πυρηνικά οπλοστάσια αποτελούν αναμφισβήτητες απειλές για την ύπαρξη της ανθρωπότητας.

2016: Τρία λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα. Η έλλειψη δράσεων των ηγετών του κόσμου αφήνει στάσιμο το ρολόι.

2017: Δυόμισι λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα. Οι ηγέτες του κόσμου αποτυγχάνουν στην αντιμετώπιση των πυρηνικών όπλων, την κλιματική αλλαγή και την αποτροπή της αύξησης του εθνικισμού.

Πηγή