Τι είναι ο κορονοϊός και πώς να προστατευθείτε

Το Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ έδωσε στη δημοσιότητα ένα κείμενο με ερωτήσεις και απαντήσεις, με σκοπό να διαφωτίσει το κοινό σχετικά με το νέο ιό του «Αναπνευστικού Συνδρόμου της Μέσης Ανατολής» (MERS). Το Ινστιτούτο επισημαίνει, μεταξύ άλλων, πως δεν μπορεί να αποκλειστεί η πιθανότητα περαιτέρω εξάπλωσης διεθνώς του δυνητικά θανατηφόρου κοροναϊού, για τον οποίο, προς το παρόν, δεν υπάρχει διαθέσιμο εμβόλιο ή άλλη φαρμακευτική θεραπεία.

Στις 18 Απριλίου το Εργαστήριο Αναφοράς Γρίπης Νoτίου Ελλάδος, που εδρεύει στο Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ, ανίχνευσε το πρώτο κρούσμα του κοροναϊού MERS σε έλληνα ασθενή που επέστρεψε από τη Σαουδική Αραβία. Το Ινστιτούτο διενεργεί σχετικές εξετάσεις καθημερινά.

Αναλυτικά οι διευκρινιστικές ερωταπαντήσεις έχουν ως εξής:

• Τι είναι ο (MERS-CoV);

Ο MERS-CoV είναι ένας κοροναϊός που εντοπίστηκε για πρώτη φορά στη Σαουδική Αραβία. Οι κοροναϊοί είναι μία μεγάλη οικογένεια ιών που περιλαμβάνει τόσο τους ιούς που προκαλούν το κοινό κρυολόγημα, όσο και αυτόν που προκαλεί το SARS.

• Ποια είναι τα συμπτώματα του MERS;

Οι ασθενείς που έχουν μολυνθεί από το MERS-CoV, εμφανίζουν οξεία, σοβαρή λοίμωξη του αναπνευστικού και, σε πολλές περιπτώσεις, πνευμονία με πυρετό, βήχα και δύσπνοια. Αρκετοί ασθενείς παρουσιάζουν επίσης γαστρεντερολογικά συμπτώματα, συμπεριλαμβανομένης της διάρροιας, καθώς και νεφρική ανεπάρκεια. Ορισμένοι πάντως ασθενείς έχουν απλώς εκδηλώσει μια ήπιας μορφής αναπνευστική λοίμωξη.

• Ο MERS-CoV μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο;

Ο MERS-CoV έχει διαπιστωθεί ότι μπορεί να εξαπλωθεί μεταξύ των ανθρώπων, εφόσον έχει προηγηθεί στενή επαφή. Ως τέτοια, ορίζεται: α) η επαφή που υπάρχει μεταξύ του ασθενή και των ατόμων που τον φροντίζουν ή β) η παραμονή στον ίδιο χώρο με τον ασθενή κατά την φάση της λοίμωξης. Έχουν αναφερθεί περιστατικά μετάδοσης του ιού από ασθενείς σε νοσηλευτικό προσωπικό, ενώ τα κρούσματα μετάδοσης από άνθρωπο σε άνθρωπο βρίσκονται ακόμη υπό διερεύνηση σε αρκετές ενδημικές χώρες.

• Από πού πηγάζει ο MERS-CoV;

Οι επιστήμονες δεν έχουν καταφέρει προς το παρόν να εντοπίσουν την αρχική πηγή του ιού. Ωστόσο, εικάζουν ότι μπορεί να προέρχεται από κάποιο ζώο. Επίσης εκτός από τους ανθρώπους, ο MERS-CoV έχει εντοπιστεί σε καμήλες στο Κατάρ καθώς και σε μια νυχτερίδα στη Σαουδική Αραβία. Θετικά δείγματα σε καμήλες έχουν εντοπιστεί και σε άλλες χώρες, γεγονός που σημαίνει ότι ενδεχομένως να είναι φορείς του κοροναϊού ή κάποιου άλλου παρόμοιου. Πάντως, οι επιστήμονες δεν μπορούν να πουν με βεβαιότητα ότι οι καμήλες είναι η πηγή του ιού. Για το λόγο αυτό, συνεχίζουν να συλλέγουν στοιχεία, ώστε να μπορέσουν να καθορίσουν τον ρόλο των νυχτερίδων, των καμηλών και άλλων ζώων στην μετάδοση του MERS-CoV.

• Υπάρχει λόγος ανησυχίας;

Τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο, επικρατεί ανησυχία

δεδομένου ότι όσοι ασθενείς έχει επιβεβαιωθεί εργαστηριακά ότι έχουν MERS-CoV, έχουν εκδηλώσει οξεία αναπνευστική λοίμωξη. Μάλιστα, οι επιστήμονες δηλώνουν ανήσυχοι από το γεγονός ότι οι μισοί ασθενείς έχουν αποβιώσει. Πρόσθετη πηγή ανησυχίας είναι και ότι η νόσος έχει μεταδοθεί από άνθρωπο σε άνθρωπο, ξεπερνώντας τα όρια της Σαουδικής Αραβίας, όπου εντοπίστηκε αρχικά. Τέλος, οι ειδικοί δεν μπορούν να αποκλείσουν την πιθανότητα περαιτέρω εξάπλωσης του κοροναϊού.

• Επιτρέπονται τα ταξίδια της Αραβική Χερσόνησο και στις όμορες χώρες;

Τόσο οι ευρωπαϊκές όσο και οι αμερικανικές υγειονομικές αρχές δεν έχουν εκδώσει ειδικές ταξιδιωτικές οδηγίες εξαιτίας του MERS. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι ταξιδιώτες θα πρέπει να ακολουθούν τις βασικές προφυλάξεις, όπως καλό πλύσιμο των χεριών και την αποφυγή επαφής με άτομα που νοσούν.

• Τι να κάνετε εάν είστε άρρωστοι και προσφάτως ταξιδέψατε στην

Αραβική Χερσόνησο;

Εάν έχετε εκδηλώσει πυρετό και άλλα συμπτώματα του κατώτερου

αναπνευστικού, όπως βήχα ή δύσπνοια, εντός 14 ημερών από ταξίδι στην

Αραβική Χερσόνησο ή κάποια όμορη χώρα, θα πρέπει να αναζητήσετε ιατρική βοήθεια αναφέροντας λεπτομερώς όσες πληροφορίες σας ζητηθούν.

• Πως μπορείτε να προστατευθείτε;

Σύμφωνα με τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες για την πρόληψη των

αναπνευστικών λοιμώξεων:

α) Πλένετε τα χέρια σας με σαπούνι και νερό για τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα. Βοηθήστε επίσης τα μικρά παιδιά να κάνουν το ίδιο. Αν δεν είναι διαθέσιμα νερό και σαπούνι, τότε χρησιμοποιήστε απολυμαντικό χεριών με βάση το αλκοόλ.

β) Καλύψτε την μύτη και το στόμα σας με χαρτομάντηλο, όταν βήχετε ή

φτερνίζεστε και στη συνέχεια πετάξτε το στο καλάθι απορριμμάτων.

γ) Αποφύγετε να αγγίξετε τα μάτια, την μύτη και το στόμα σας με ακάθαρτα χέρια.

δ) Αποφύγετε την στενή επαφή, όπως ανταλλαγή φιλιού, κοινή χρήση

μαχαιροπήρουνων ή άλλων οικιακών σκευών με άτομα που είναι άρρωστα.

ε) Καθαρίζετε και απολυμαίνετε τακτικά επιφάνειες όπως ο πάγκος της

κουζίνας, τα πόμολα, οι πόρτες και τα παιχνίδια των παιδιών.

• Υπάρχει εμβόλιο;

Προς το παρόν δυστυχώς δεν υπάρχει διαθέσιμο εμβόλιο κατά του MERS-CoV, αν και έχουν ήδη αρχίζει να γίνονται προσπάθειες για την παρασκευή του.

• Υπάρχουν άλλες διαθέσιμες θεραπείες;

Δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο θεραπευτικό πρωτόκολλο για την

αντιμετώπιση των επιπλοκών που προκαλεί ο MERS-CoV. Η αγωγή, προς το παρόν, εστιάζει στην ανακούφιση της συμπτωματολογίας που εμφανίζει κάθε ασθενής.

• Υπάρχει διαγνωστική εξέταση;

Το Εργαστήριο Αναφοράς Γρίπης Ν.Ελλάδος που εδρεύει στο Ελληνικό

Ινστιτούτο Παστέρ, έχει αναπτύξει μοριακές εξετάσεις για την ανίχνευση και επιβεβαίωση των κρουσμάτων MERS-CoV. Διενεργεί αλληλούχιση τμήματος του γονιδιώματος και ορολογικές εξετάσεις για την παρουσία αντισωμάτων του ιού.

• Τι μπορώ να κάνω για να προστατεύσω τον εαυτό μου;

Όπως προαναφέρθηκε, ο ακριβής τρόπος μετάδοσης δεν είναι ακόμα γνωστός. Συνιστώνται τα μέτρα προφύλαξης που ισχύουν και για τις άλλες ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού, δηλαδή η αποφυγή στενής επαφής με άτομα που παρουσιάζουν τα συμπτώματα της νόσου (βήχας, φτέρνισμα) και έχουν πρόσφατα ταξιδέψει σε περιοχές υψηλού κινδύνου. Επίσης η τήρηση των κανόνων υγιεινής των χεριών και των κανόνων αναπνευστικήςυγιεινής και συγκεκριμένα:

Υγιεινή χεριών:

•Πλένετε τα χέρια σας συχνά, ιδιαίτερα όταν είναι λερωμένα και όταν

φροντίζετε στο σπίτι κάποιον που είναι ασθενής. Η υγιεινή των χεριών

προλαμβάνει επίσης τη μετάδοση λοιμώξεων σε σας (μέσω αγγίγματος

μολυσμένων επιφανειών) και, προκειμένου για τα νοσοκομεία, τη μετάδοση λοιμώξεων σε ασθενείς, επαγγελματίες υγείας και άλλους.

•Πλένετε τα χέρια σας με σαπούνι και άφθονο νερό, όταν είναι εμφανώς λερωμένα. Εάν δεν είναι εμφανώς λερωμένα, μπορείτε να τα πλύνετε με σαπούνι και νερό ή να χρησιμοποιήστε καθαριστικά χειρών βασισμένα στο οινόπνευμα.

Υγιεινή του Αναπνευστικού:

•Καλύψτε το στόμα και τη μύτη σας με ιατρική μάσκα, μαντήλι, το μανίκι σας ή τον λυγισμένο αγκώνα σας, όταν βήχετε ή φταρνίζεστε. Πετάξτε το χρησιμοποιημένο μαντήλι σε κλειστό κάδο αμέσως μετά τη χρήση. Εφαρμόστε τα μέτρα υγιεινής των χεριών μετά από κάθε επαφή με εκκρίματα του αναπνευστικού.

• Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού:

1. Να παρακολουθείτε την υγεία σας στον προορισμό σας.

2. Να τηρείτε σχολαστικά τα μέτρα υγιεινής όπως:

- προσεκτικό και συχνό πλύσιμο χεριών με νερό και σαπούνι ή καθαρισμό με αλκοολούχο διάλυμα.

- κάλυψη στόματος και μύτης με χαρτομάντηλο κατά το βήχα ή το

φτάρνισμα. Το χαρτομάντηλο χρειάζεται να πετιέται αμέσως στα σκουπίδια.

- αποφυγή επαφής των χεριών με το στόμα, τη μύτη και τα μάτια για

πρόληψη διασποράς μικροβίων.

3. Να αποφεύγετε την επαφή με ασθενείς με συμπτώματα λοίμωξης αναπνευστικού.

4. Να αποφεύγετε κλειστούς χώρους με συνωστισμό.

• Πού μπορώ να εξεταστώ;

Εαν κάποιος εμφανίσει πυρετό και συμπτώματα λοίμωξης του κατώτερου αναπνευστικού (βήχα ή δύσπνοια) σε διάστημα 14 ημερών από το ταξίδι του σε χώρα της Αραβικής Χερσονήσου ή σε κάποια γειτονική, πρέπει να ειδοποιήσει τον θεράποντα του ιατρό και να αναφέρει το ταξιδιωτικό ιστορικό του.

Σε περίπτωση πού ο γενικός ιατρός που σας παρακολουθεί, συστήσει έλεγχο για MERS, μπορείτε να απευθυνθείτε στο τμήμα Αναλύσεων του Ελληνικού Ινστιτούτου Παστέρ (τηλ.210 6478804-806).